Tangerine Karmen – opvolger van de Khan

Beter Beeld & Geluid is de importeur van de producten van Tangerine Audio. Dit bedrijf bestaat uit Derek Jenkins – de oorspronkelijke ontwikkelaar van de Khan top-plate – en Mark Digman. Het eerste product van deze fabrikant is de Karmen, een ‘machined from solid’ aluminium top-plate voor de LP12.

De originele roestvrijstalen top-plate is gedurende het bestaan van de LP12 nooit dramatisch veranderd. De licht gebogen constructie wordt eigenlijk in de plint met voorspanning gemonteerd om te zorgen dat deze goed aansluit in diezelfde plint zonder ‘ratels’ en om te voorkomen dat deze doorzakt door het gewicht dat het subchassis en het plateau op de top-plate uitoefenen. Het gehele interne mechaniek van de LP12 hangt dus aan deze plaat, wat dit onderdeel erg belangrijk maakt in de constructie van de draaitafel. Door de gebogen constructie staan de veren echter zelden loodrecht omlaag (deze moeten recht worden gebogen bij opbouwen van de draaitafel). Ook is de top-plate door zijn plaatstaal van beperkte dikte buigslap en niet 100% stijf, waardoor geluidsenergie verloren gaat in trillingen.

De Karmen van Tangerine Audio is een doorontwikkeling van de Khan top-plate van Tiger Paw en heeft onder andere een mooiere afwerking (geanodiseerd ‘brushed’ aluminium in zwart of zilver in plaats van gezandstraald – de zwarte uitvoering van de Karmen heeft een identieke afwerking aan Naim componenten!), een vlakke bovenkant ten opzichte van de ingefreesde bovenkant van de Khan (verstevigingsribben zitten nu aan de onderzijde) en een gereduceerd gewicht. Verder is de montage van de top-plate in de LP12 plint verbeterd. Al met al een behoorlijke hoeveelheid verbeteringen ten opzichte van de Khan. Beiden zijn gefreesd uit massief aluminium, wat goede trillingseigenschappen garandeert, met een hoge stijfheid bij een laag gewicht. Door de perfect vlakke constructie staan de veren loodrecht ten opzichte van de bovenplaat, wat laterale trillingen naar het subchassis vermindert en het instellen van een perfecte ‘bounce’ vergemakkelijkt.

In de LP12 zit ook een ‘cross brace’ die loopt van de voorkant naar de achterkant van de plint. Standaard is deze gemaakt van gebogen plaatstaal in een ‘u’-profiel. In het Karmen pakket zit tevens een vervangende cross-brace uit massief gefreesd aluminium. Dit onderdeel draagt ook sterk bij aan het verstijven van de LP12 constructie.

Derek Jenkins van Tangerine kwam persoonlijk vanuit London naar ons afgereisd om de Karmen te installeren en te demonstreren. Het is altijd goed om te zien hoe de oorspronkelijke ontwikkelaar te werk gaat, om zelf zo goed mogelijk de eisen van het product toe te kunnen passen. Zo zijn er een aantal zeer specifieke montage-eisen, die met beleid en gevoel moeten worden opgevolgd.

Eenmaal gemonteerd, stelden wij identieke Sondeks op, waarvan alleen de top-plates verschilden: eentje met de Karmen, de andere met de standaard stalen top-plate. De rest bleef hetzelfde: Lingo 3, Akito IIB en Adikt.

Een paar seconden van “The Right Stuff” van Bryan Ferry liet al horen wat de Karmen deed ten opzichte van de standaard top-plate: minder tijd-versmering over het gehele frequentiebereik, een betere muzikale en geluidstechnische focus en een betere volgbaarheid van vooral het laag. Timing, verstaanbaarheid en detaillering namen allen toe. Het geluid kreeg tegelijkertijd zowel een zekere ‘lichtheid’ als een dosis zelfverzekerdheid mee. We spreken hier over significante verbeteringen! Dit overigens zonder nadelen: het geluid behield zijn ‘groove’ en nergens werd een deel van het frequentiebereik benadrukt.

Wat ons betreft is de Karmen zijn geld (prijs is 1790 Euro exclusief montage) volledig waard, omdat de verbeteringen op het niveau liggen van een Kore of zelfs Keel subchassis.